Bij het klussen kun je er bijna niet omheen: je zult moeten boren. Vaak doen we dat in hout, maar sommige projecten vragen om andere materialen en soms zelfs om metaal. Zoals bijvoorbeeld roestvast staal. Nu is hout natuurlijk het gemakkelijkst om in te boren, maar met de juiste gereedschappen en de juiste manier van werken is ook roestvast staal prima te doen. Maar hoe boor je het gemakkelijkst in roestvast staal? En welke boor heb je nodig voor metaal? In deze blog leggen wij het zo duidelijk mogelijk uit, zodat ook jij straks met alle materialen overweg kunt.
Wat is roestvast staal?
We gaan bij het begin beginnen, door eerst wat te vertellen over roestvast staal, ook wel RVS. Dat er vraag was naar een dergelijk materiaal moge duidelijk worden door zijn oorsprong. In 1912 en 1913 werd het materiaal namelijk door maar liefst vier verschillende personen in vier verschillende landen ontdekt of samengesteld, waardoor het ook niet helemaal duidelijk is wie de oorspronkelijke bedenker is van roestvast staal.
Roestvast staal is een legering van hoofdzakelijk ijzer, chroom, nikkel en koolstof. Verschillende samenstellingen leiden tot verschillende soorten roestvast staal, maar wat ze allemaal gemeen hebben is dat het materiaal inherent roestvast is en dus aanzienlijk minder snel zal gaan roesten dan andere metalen. Hierdoor kan het dus gebruikt worden voor toepassingen buitenshuis. Denk hierbij ook aan RVS schroeven.
Welke boor gebruik ik voor roestvast staal?
Roestvast staal is vaak een sterk en hard materiaal, al is de mate waarin wel een beetje afhankelijk van de legering. Toch is RVS altijd harder dan bijvoorbeeld aluminium of staal, die van zichzelf wat zachter zijn en dus gemakkelijker zijn om in te boren. Hierdoor is er veel snelheid voor nodig om in RVS te boren en ontstaat er bij het boren in roestvast staal veel wrijving. Er komt daarbij veel warmte vrij, wat ertoe kan leiden dat de boor verbrand. Dit is dan ook waarom je het beste een HSS spiraalboor voor metaal kunt gebruiken als je gaat boren in roestvast staal. Een HSS-boor (High Speed Steel) van hardmetaal is slijtvast en hij is geschikt voor hoge snelheden en hoge hitte, waardoor hij goed overweg kan met hard materiaal. Hierdoor leent hij zich er perfect voor om in roestvast staal te boren. Boren van zachter staal zouden door de vrijkomende hitte al snel broos en bot worden, waardoor je er weinig meer aan hebt. HSS boren behoudt bij veel vrijkomende hitte alsnog zijn hardheid, waardoor hij lange tijd bruikbaar en effectief blijft. Houd er wel rekening mee dat de boor niet eerst voor een ander metaal gebruikt mag worden. Doe je dit wel, dan kunnen er deeltjes van dat andere metaal in het roestvast staal gewerkt worden, wat de corrosiebestendigheid van het RVS aan kan tasten.
De allerbeste soort boor voor het boren in roestvast staal, is een HSS-E boor. Dit is een boor die met kobalt is gecoat, waardoor hij nog slijtvaster is en nog beter bestand is tegen hitte.
Welke boormachine gebruiken voor roestvast staal?
Niet alleen de boor zelf is van belang, maar natuurlijk ook de boormachine. Beide onderdelen spelen een grote rol bij het succesvol boren van roestvast staal en je zult er dus ook op moeten letten dat de boormachine die je kiest past bij de klus.
Zoals we hierboven al aangaven is er een bepaalde snelheid nodig om in RVS te boren en de boormachine zal dat toerental dus wel moeten kunnen behalen. Bij roestvast staal kun je het beste een snijsnelheid aanhouden van 10 tot 15 meter per seconde. Door gebruik te maken van de volgende formule, kun je dit omrekenen naar het aantal omwentelingen per minuut:
(snijsnelheid x 1000) / boordiameter x 3,14)
Even een voorbeeld. Stel dat je een boor hebt met een diameter van 5 mm en een snijsnelheid van 10 meter per seconde aanhoudt. Dan komt de formule er als volgt uit te zien: (10 x 1000 / 5 x 3,14). Dit resulteert in een toerental van 637 omwentelingen per minuut. Dus bedenk van tevoren wat voor diameter en snijsnelheid je aan wilt houden, zodat je er een boormachine bij kunt gebruiken die het juiste toerental ook daadwerkelijk aankan.
Moet ik koelen bij het boren in roestvast staal?
Ja, je moet zorgen voor de juiste koeling bij het boren in RVS. Het aanhouden van het juiste toerental speelt een grote rol bij de hitte die vrijkomt bij het boren in roestvast staal. Door het juiste toerental en dus de juiste boorsnelheid aan te houden zorg je ervoor dat er niet teveel hitte vrijkomt en kan alles dus naar behoren blijven functioneren. Daarnaast is het van groot belang dat je gebruikmaakt van boorolie, om de boor en het RVS te koelen. De boorolie minimaliseert wrijving tussen de boor en het RVS, waardoor er minder hitte wordt gegenereerd, en het zorgt ervoor dat de roestvast stalen spanen weggespoeld worden. Dit voorkomt beschadigingen aan het RVS en de boor, waardoor de boor langere tijd gebruikt kan blijven worden.
Tips voor het boren in roestvast staal
Na het lezen van deze blog weet je nagenoeg alles wat je moet weten over het boren in roestvast staal. Toch zijn er nog een paar tips die we willen meegeven, waardoor jij altijd het gewenste resultaat kunt behalen en waardoor je zo veilig mogelijk te werk kunt gaan. We raden aan om een boorpunt te markeren/centeren. Door een klein punt te slaan in het RVS, zorg je ervoor dat de boor op zijn plek blijft zitten tijdens het boren. Bij het boren in roestvast staal zul je veel kracht moeten zetten op de boormachine en meer kracht betekent minder controle. En het laatste dat je wilt is dat de boormachine, terwijl jij er met al je kracht tegenaan drukt, wegschiet. Niet alleen kan dit resulteren in verwondingen, maar dit kan het materiaal ook beschadigen.
Zorg ervoor dat je een scherpe boor gebruikt. Met een boor die een beetje bot is krijg je de klus waarschijnlijk ook wel geklaard, maar hij zal ook voor meer wrijving zorgen en dus voor meer hitte.
En de laatste tip die we voor je hebben is om voor te boren. Dit moet bij de HSS-E (kobalt) boren niet gedaan worden, maar bij reguliere HSS metaalboren wel. Bij grotere gaten moet de HSS boor logischerwijs meer RVS ruimen. Door met een kleinere boor voor te boren zorg je voor een soepelere boorervaring.
